Er is een groot verschil tussen een stad aanvliegen of er vanaf de grens naartoe rijden. Vanaf de vorige stad zie je het landschap veranderen en begrijp je de relatie tussen de stad en het platteland. De afgelopen nacht sliepen we in de Vito in een bos in de omgeving van Smolensk, net over de Russische grens vanaf Minsk. We hadden verse vis gekocht en lekkere spullen om een salade te maken.
Toen we hier in 2006 waren verbaasden we ons al om de bouwactiviteiten. Gigantische, flatgebouwen, kantoren en Casino’s werden opgetrokken, bijna allemaal foeilelijk. Brede boulevards de stad uit met glanzende dealers van Maserati, BMW, Mercedes. Zes jaar later blijkt dat onverminderd doorgegaan te zijn. De stad is enorm en nóg lelijker geworden.
Wie studeert krijgt meestal een diploma. Wat is dat diploma waard? Krijg je een baan? En als je een baan vindt, verdien je dan genoeg om een hypotheek te krijgen? Een diploma voor dezelfde opleiding kan bij de ene hogeschool of universiteit meer waard zijn dan van de andere. Er moeten historische gegevens zijn over de invloed van een diploma op een carrière. Dat kun je op dagwaarde monitoren en zo ontstaat een beurskoers van een diploma.
Resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst, maar een behoorlijke indicatie is het wel. Nu nauwelijks nog vaste arbeidscontracten worden gegund, is er behoefte aan andere indicatoren voor financiële betrouwbaarheid. Betaalt deze mevrouw of deze meneer zijn lening of hypotheek terug?
‘Rotterdam is gek geworden!’ Dat tekende een RD journalist op uit mijn mond tijdens de uitslagenavond van de gemeenteraadsverkiezingen van 2002 van het Rotterdamse stadhuis. De uitspraak kwam in het boek van Ronald Sørensen terecht en vorige week werd ik er aan herinnerd door Carel van der Velden die een stuk voor het Rotterdams Dagblad voorbereidde.
Decennialang had Rotterdam trouw op de PvdA gestemd en decennialang beloofden de regerende partijen in verkiezingstijd dingen die ze vervolgens niet waarmaakten, en plots sloeg de vlam in de pan. Rotterdam was het eens met Pim Fortuyn die zei: Jullie kunnen het niet; jullie maken niets klaar. Laat mij maar eens aan de knoppen zitten. En hij had gelijk.
De Europese Centrale Bank heeft honderden miljarden beschikbaar gesteld in de vorm van leningen aan de Europese banken. Deze keer klotste het geld direct weer terug van de banken die extra kapitaal wel konden gebruiken naar de vijver van de ECB omdat het uitzetten in de markt risico’s met zich meebrengt. Maar wat was er gebeurd als bijna een biljard euro in een paar weken door de markt was geabsorbeerd?
Ik heb er geen bewijs voor, maar de logica zegt mij dat een plotseling aanbod van veel geld het systeem kan verstoren. Toen de China Investment Corporation besloot zevenhonderd miljard van hun Sovereign Wealth Fund via Amerikaanse banken in de VS te investeren, hadden de banken plots veel geld dat ze aan het werk moesten zetten. De normen voor hypotheken werden verlaagd zodat je met een wankel onderpand een huis kon kopen. Die werden als hete aardappelen verpakt in bundels die niet terugklotsten naar China maar met een spoor van vernietiging de wereld in.
Als je de beste van school bent met knikkeren, komt er een moment dat je alle knikkers gewonnen hebt en dat er niemand meer is om mee te spelen. Als je dan geen manier bedenkt om een deel van die grote emmer knikkers weer bij de verliezers te krijgen, is het afgelopen met het spel. In het grote spel van de wereldeconomie rolt het geld van de evenaar naar de polen. De economieën in het noorden van Europa hebben een hoge productiviteit en ze maken dingen die de consumenten in het zuiden graag kopen. Zo hoopt het geld zich op in het noorden en als we geen list verzinnen om het geld weer terug te sluizen naar het zuiden, komt het exportspel stil te liggen.
