In 1994 was ik met Marjolijn in Belgrado. We waren op zoek naar B92, het radio- en tv-station dat probeerde onafhankelijke berichtgeving te verzorgen. Ze werden door de overheid gepest, ze werden een paar keer uit de lucht gehaald, maar ze konden wel doorwerken. Ze zaten in een afgetrapte kantoorflat midden in de stad.
Recorders, monitors, videomontage, koffiebekertjes van weken, versleten meubilair… De hele staf bestond uit twintigers. Daniel Bukumirovic, die Nederlands spreekt, was er niet. We wilden hem de groeten overbrengen van Radio Rijnmond die de zender steunde via Press Now een club die onafhankelijke berichtgeving op de Balkan steunde. We werden met open armen ontvangen. Toch waren ze ook boos.
In Zagreb hadden we een transit visum gekocht bij de Joegoslavische ambassade. Er stond een lange en treurige rij mensen die zo snel mogelijk Kroatië uitwilden om zich te voegen bij hun stamgenoten. Zij waren ook boos. Wij mochten de hele rij voorbij. De ambassadeur was boos. Op Van den Broek. Het was de schuld van onze minister van buitenlandse zaken dat iedereen de Serviërs als de bad guys zag. Ik grapte dat de Kroaten gewoon betere public relations hadden. Hij was inmiddels cynisch genoeg dat hij daar wel om kon lachen.
Alle Joegoslaven waren kwaad op Van den Broek. De grens van Kroatië en Joegoslavië was gesloten, dus we moesten via Hongarije. Ons Nederlandse kenteken lokte in Servië geen boze reacties uit, maar elke keer als ik in gesprek raakte, werd Van den Broek weer opgevoerd als de kwade genius achter de oorlog. De jongelui van B92 waren ook boos. ‘Waarom komen de Amerikanen niet als je ze nodig hebt? Ze moeten zo snel mogelijk Slobodan Milosovic komen vermoorden want hij stort de hele Balkan in de ellende.’ ‘Maar hij is toch net door jullie gekozen in democratische verkiezingen,’ wierp ik tegen. ‘Jullie hebben hem zelf aan de macht geholpen en als hij je niet bevalt, kun je hem toch zelf afzetten? Geloof je niet in de democratie?’ ‘Wíj hebben hem niet gekozen. Die man moet weg!’
Nu is ie er tussenuitgeknepen. Dat had hij misschien beter in 1994 kunnen doen. Maar ik ben er van overtuigd dat hij de wil van het volk uitvoerde. Het vernederde volk wilde moorden en het vernederde volk had een leider nodig die hen aanspoorde. Het volk was schuldig. Slobo was niet meer dan een opportunist die meesurfte op de golf van massahysterie. Met de hysterie vervliegt de schuld. Als Europa is verenigd vanwege nooit meer oorlog, moet Belgrado met voorrang worden opgenomen.